68  Er Erbium   Voorkomen Wingebieden Naam Ontdekking Bereiding vroeger Bereiding nu Toepassingen en toelichting Verdere toepassingen

VOORKOMEN       

3,5.10^-4 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit erbium; het is het 44^e ele­ment in rangorde van voorkomen. 

De belangrijkste mineralen, die kleine hoeveelheden van dit element bevatten, zijn: 

bastnaesiet-(Ce)	(Ce,La)CO3F
bastnaesiet-(Y)	(Y,La)CO3F
euxeniet-(Y)	(Y,Ca,Ce,U,Th)(Nb,Ti,Ta)2O6
fergusoniet-(Ce)	(Ce,La,Nd)NbO4
fergusoniet-(Nd)	(Nd,Ce)NbO4
gadoliniet-(Ce)	(Ce,La,Nd,Y)2Fe+2Be2Si2O10
gadoliniet-(Y)	Y,Fe+2Be2Si2O10
monaziet-(Ce)	(Ce,La,Nd,Th)PO4
monaziet-(La)	(La,Ce,Nd)PO4
samarskiet-(Y)	(Y,Ce,U,Fe+2)3(Nb,Ta,Ti)5O16

WINGEBIEDEN

De belangrijkste wingebieden liggen in Austra­lië, China, Mongolië, India, Brazi­lië, de Verenigde Staten van Amerika, Malei­sië, Rusland, Tanzania, Burundi, Zambia, Madagaskar, Noorwegen, Zweden en Canada. 

NAAM

De naam erbium is, evenals yttrium, terbium en ytterbium, afkomstig van de vindplaats van het mineraal waarin dit element voor het eerst werd aange­toond: Ytterby, bij Stockholm in Zweden. Het mineraal, dat aanvankelijk ytterbiet werd genoemd, werd later herdoopt tot gadoliniet.

ONTDEKKING

Erbium werd in 1842 door C.G. Mosander, samen met terbium en yttrium, ontdekt in gadoli­niet. Pas in 1905 kon het oxide in zuivere vorm worden bereid door G. Urbain en C. James. Het metaal werd in 1934 verkregen.

BEREIDING VROEGER

Zie 58 - Cerium. Erbium werd bereid door reductie van ErCl₃ met kalium.

BEREIDING NU

Zie 58 - Cerium. Erbium wordt bereid door elektrolyse van gesmolten ErCl₃.

TOEPASSINGEN EN TOELICHTING

IR-adsorberend glas

Glas dat erbiumoxide bevat, adsorbeert in sterke mate infrarode straling. 

Vanadiumstaal

Toegevoegd aan vanadium verlaagt erbium de hardheid, waardoor het gemakke­lijker te verwerken is.

Glaskleuring

Erbiumoxide wordt toegevoegd aan glas, email, porselein en kunststoffen. Het geeft een zacht roze kleur. Het glas (de kunststof) wordt onder meer gebruikt voor het vervaardigen van brillenglazen, contactlenzen en lenzen voor lasers.

Laser

Vastestoflasers met Y₃Al₅O₃- of YAlO₃-kristallen, gedoteerd met erbium(III)verbindingen (ca. 1 %) worden onder meer gebruikt voor medische doeleinden.

VERDERE TOEPASSINGEN

Toepassingen als niet-ontleedbare stof (element) of legering:

metallurgie: bereiding van bijzondere staalsoorten (zoals staal voor kernreactoren: staal met erbium is sterk neutronenabsor­berend)

Toepassingen als ontleedbare stof (verbinding):

activator van roodfosforescerende stof voor het beeldscherm van
kleuren-tv’s en monitoren	Er2O3
optische vezels (door doteren met Er wordt signaal beter doorgegeven)	Er-verb.
supergeleiding	ErBa2Cu3O7