69  Tm
Thulium 

 

Voorkomen
Naam
Wingebieden
Ontdekking
Bereiding vroeger
Bereiding nu
Toepassingen en toelichting
Verdere toepassingen

 
 

 

VOORKOMEN

5,2.10-5 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit thulium; het is het 62e ele­ment in rangorde van voorkomen. 

De belangrijkste mineralen, waarin kleine hoeveelheden van dit element voorkomen, zijn: 

gadoliniet-(Ce) (Ce,La,Nd,Y)2Fe+2Be2Si2O10       ca. 0,25 %
gadoliniet-(Y)  Y,Fe+2Be2Si2O10 
monaziet-(Ce) (Ce,La,Nd,Th)PO4                      ca. 0,007 %
monaziet-(La) (La,Ce,Nd)PO4  
monaziet-(Nd) (Nd,La,Ce)PO4  

WINGEBIEDEN

De belangrijkste wingebieden liggen in Austra­lië, China, India, Brazi­lië, de Verenigde Staten van Amerika, Malei­sië, Rusland, Madagaskar, Noorwegen en Zweden. 

NAAM

De naam is afgeleid van het Griekse Thule, wat Noorderland betekent. Het was voor de Griekse zeevaarders het meest noordelijk gelegen, bekende land. Het is de oude benaming­ voor Scandinavië, waar voor het eerst het mineraal waarin dit element werd ontdekt, werd gevonden. Het symbool was oorspronkelijk Tu, maar werd later vastgesteld als Tm.

ONTDEKKING

Thulium werd in 1879 door P.T. Cleve ontdekt in de aarden, die werden verkregen uit gadoli­niet.

BEREIDING VROEGER

Zie 58 - Cerium. Thulium werd bereid door reductie van het fluoride met calcium.

BEREIDING NU

Zie 58 - Cerium. Thulium wordt bereid door reductie van het oxide met lanthaan of door reductie van het fluoride met calcium. Om zeer zuiver thulium te verkrijgen, wordt enige malen omgesmolten.

TOEPASSINGEN EN TOELICHTING

Röntgenapparatuur

Met neutronen ‘gebombardeerde’ 169Tm-ver­bindin­gen worden gebruikt als stralingsbron in draagbare röntgenapparatuur.  

 

Pigment TV-scherm

Zinksulfide, gedoteerd met thuliumoxide (Tm2O3) wordt gebruikt als blauw fosforescerende stof voor TV- en kathodebuizen. 

 

Magnetron

Keramische, magnetische materialen, met thuliumoxide (Tm2O3) worden toegepast in mi­crogolfapparatuur, zoals magnetrons (microgolfovens).  

VERDERE TOEPASSINGEN

Toepassingen als ontleedbare stof (verbinding):

activator voor fosforescerende stoffen voor infrarood licht Tm2O3
supergeleiding  TmBa2Cu3O
warmtebron, onder andere in nucleaire batterijen 171Tm-verbindingen