65  Tb
Terbium 

Voorkomen
Naam
Wingebieden
Ontdekking
Bereiding vroeger
Bereiding nu
Toepassingen en toelichting
Verdere toepassingen

 
 

 

VOORKOMEN       

1,2.10-4 % van de aardkost (tot 16 km diepte) bestaat uit terbium; het is het 59e ele­ment in rangorde van voorkomen. 

De belangrijkste mineralen, die kleine hoeveelheden van dit element bevatten, zijn: 

allaniet-(Y) (Y,Ce,Ca)2(Al,Fe+3)3(SiO4)3 OH
bastnaesiet-(Y) (Y,La)CO3F  
ceriet-(Ce) Ce+39Fe+3(SiO4)6[(SiO3)(OH)](OH)3
euxeniet-(Y)  (Y,Ca,Ce,U,Th)(Nb,Ti,Ta)2O6
fergusoniet-(Y) YNbO4
gadoliniet-(Ce) (Ce,La,Nd,Y)2Fe,+2Be2Si2O10
gadoliniet-(Y) Y,Fe,+2Be2Si2O10                  ca. 0,03 %
monaziet-(Ce) (Ce,La,Nd,Th)PO4  ca
monaziet-(La) (La,Ce,Nd)PO4  
samarskiet-(Y) (Y,Ce,U,Fe+2)3(Nb,Ta,Ti)5O16
xenotiem-(Y) YPO4

Terbium wordt veelal aangetrof­fen als bege­leider van yttrium. Monazietzand bevat ca. 0,03 % Tb.

WINGEBIEDEN

De belangrijkste wingebieden liggen in Austra­lië, China, Mongolië, India, Brazi­lië, de Verenigde Staten van Amerika, Malei­sië, Rusland, Tanzania, Burundi, Zambia, Madagaskar, Noorwegen, Zweden, Canada, Duitsland, Oostenrijk en Zuid-Afrika.

NAAM

De naam terbium is, evenals yttrium, erbium en ytterbium, afkomstig van de vindplaats van het mineraal, waarin dit element voor het eerst werd aange­toond: Ytterby, bij Stockholm in Zweden. Het mineraal, dat aanvankelijk ytterbiet werd genoemd, werd later herdoopt tot gadoliniet.

ONTDEKKING

Terbium werd in 1843 door C.G. Mosander ontdekt in ytteraarde of yttria. Later bleek dit oxide uit meerdere oxiden te bestaan.

BEREIDING VROEGER

Zie 58 – Cerium. Terbium werd bereid door reductie van het fluoride met calcium.

BEREIDING NU

Zie 58 – Cerium. Terbium wordt bereid door reductie van het gesmolten chloride of fluoride met calcium in een smeltkroes van tantaal.

Om zeer zuiver terbium te verkrijgen, wordt het gevormde terbium enige malen omgesmol­ten, teneinde de calcium­resten te verwijderen.

TOEPASSINGEN EN TOELICHTING

Röntgenscherm

Tb2O2S fluoresceert groen onder invloed van röntgenstraling, ultraviolet licht of een elektronenbundel. Het wordt gemengd met yttriumfos­faat.

 

Fluorescentielamp

Tb2O2S wordt gebruikt als groen fluorescerende stof in deze lampen. Ook Tb3+-verbindingen toegevoegd aan La2O2S leveren een groen fluorescerende stof.

  

Laser 

Vastestoflasers met natriumterbiumboraat geven coherent licht met een golflengte van 546 nm. 

VERDERE TOEPASSINGEN

Toepassingen als niet-ontleedbare stof (element) of legering:

poolschoenen voor magneten

 

Toepassingen als ontleedbare stof (verbinding):

groen fosforescerende stof beeldschermen van kleuren-tv’s en monitoren  Tb2O3
fosforescerende stof in TL-buizen (Tb,Ce,Gd,Mg)BO3
luminiscentielabel   Tb(III)-verbindingen
stabilisator in ZrO2-kristallen in brandstofcellen Tb(III)-verbindingen